MUZYKA

2024

MUZYKA - sztuka, której tworzywem są dźwięki, organizowane zwłaszcza w czasie; zródłami dźwięku są: głos ludzki, instrumenty muzyczne, przyrządy elektroakustyczne.

Utwór muzyczny jest wynikiem współistnienia tzw. współczynników (elementów) muzycznych: rytmu i metrum, melodii, harmonii, dynamiki, agogiki, artykulacji, barwy dźwięku, budowy formalnej (formy muzyczne); współczynniki muzyki nigdy nie występują w izolacji, ale też nie wszystkie muszą występować łącznie (np. w utworze jednogłosowym brak jest czynnika harmonicznego), jedne z nich mogą dominować nad innymi (np. rytm w utworach tanecznych) lub też mogą zmieniać się role poszczególnych elementów (np. w wariacjach).

W zależności od rodzaju przekazu dzieli się muzykę na przekazywaną tradycją ustną (muzyka ludowa) oraz utrwalona za pomocą notacji muzycznej (głównie muzyka profesjonalna); swoistym zjawiskiem jest sztuka improwizacji muzycznej.

Ze względu na środki wykonawcze rozróżnia się muzykę wokalną i muzykę instrumentalną; oba rodzaje, ze względu na obsadę, dzielą się na muzykę solową i zespołową.

W muzyce instrumentalnej można rozróżnić muzykę przeznaczoną na określone instrumenty solo, także z akompaniamentem innego instrumentu (np. muzyka fletowa, skrzypcowa, lutniowa, gitarowa, fortepianowa, organowa, klawesynowa itp.) i na zespoły instrumentalne (muzyka kameralna i orkiestrowa);ważnym rodzajem muzyki orkiestrowej jest z przełomu XVIII i XIX w. muzyka symfoniczna.

W zależności od pełnionej funkcji rozróżnia się muzykę religijną, w tym muzykę związaną z danym kultem religijnym (muzyka kościelna) lub ściślej z liturgią (muzyka liturgiczna), oraz muzykę świecką.

Do kategorii muzyki użytkowej można zaliczyć muzykę taneczną, filmową, ilustracyjną (np. ilustracje do sztuk teatralnych) oraz muzykę służąca określonej warstwie społecznej (muzyka dworska) czy zawodowej (muzyka wojskowa).

Ze względu na obecność lub brak czynnika harmonicznego muzykę dzieli się na jednogłosową (monofoniczna) i wielogłosową,ze względu na jego traktowanie rozróżnia się muzykę heterofoniczną, polifoniczną, homofoniczną.